Folga (II)

Vou á folga e descubro que no meu colexio somos unha minoría ridícula os que facemos tal cousa. Nos días previos, lembro, casi ninguén expresouse abertamente, pero eu entendín erroneamente o silencio como unha afirmación tácita de apoio con certo disgusto polos detalles da convocatoria. Mirando os datos de participación no ensino entendo algo máis as cousas. Os ensinantes somos cousas flácidas, clase media baixa coa mirada posta no peldaño seguinte do escalafón social (a clase media-media) e o terror disimulado polo peldaño seguinte en dirección descendente (clase baixa-alta? e desculpen esta mestura de frivolidade e grosería nas miñas clasificacións) expresado en tics lingüísticos nos que termos estéticos e impugnacións educacionais camuflan algo parecido a unha forma de racismo.

Pero, vale, os ensinantes somos unha clase social inútil pero necesaria: alguén ten que controlar eses parkings vixiados que son as escolas. Da un pouco igual que fagamos folga ou que non, o tecido produtivo non vai experimentar perturbacións pola nosa postura, polo que a nosa presenza nás folgas é testimonial (e valiosa nese sentido, claro) pero non imprescindíbel. E o feito da non-imprescindibilidade debería empurrarnos á rúa a protestar un pouco polo estado das cousas: xa que dentro do malo vivimos aceptabelmente ben, non estaría de máis amosar un pouco de inquietude polo marco xeral no que desenvolvemos a nosa tarefa educativa. Non somos espectadores de todo este chiringuito. Moitos dos meus compañeiros, estou convencido, pensan que si. Non son os únicos.

Xa na manifestación da CIG na que participo observo unha combinación estraña de caras novas e caras vellas. Tamén que a clase media de mediana idade está, simplemente, desaparecida de actos coma este. Moita xente míranos dende o alto dos edificios por diante dos cales transcurre a manifestación. Miran con certo susto o folclore típico destes actos. Os mesmos que sorrían ante as celebracións que cortaban rúas e montaban bulla este verán coa cousa do mundial miran para nós con evidente hostilidade, coma se foramos as tropas dun exército estranxeiro entrando na cidade. Non poido evitar pensar que todas esas caras nas que o temor e o desprezo se xuntan nunha mesma mueca son a gran victoria dos auténticos responsabeis de toda esta crise.

Os motivos para non facer folga: o máis repetido é "non é bó momento", seguido de "a convocatoria chega tarde". Obvio aquí os argumentos ultras que piden cousas como a desaparición dos sindicatos ou enuncian a inutilidade de calquera folga, así como os enunciados do tipo "respeten o noso dereito a traballar". Nos dous casos iniciais nótase con claridade a pegada do medo. E esta é a segunda gran victoria dos tipos e institucións que determinan as políticas monetarias e laborais dos estados sen ter sido elixidos para iso: convencer a todo o mundo de que calquera mínima saída do seu guión é un erro mortal que conducirá á nosa civilización ao abismo.

Como non, é obrigatorio pechar coa frase de Zizek que tanto circulou este vran: "resúltanos máis fácil imaxinar a fin do mundo que a fin do capitalismo". Para moita xente autoconsiderada "de ben", ámbalas dúas son a mesma cousa. E esta é a nosa terceira derrota. Quero pensar que a conta dela fixemos onte folga.

Folga (I)

Mariano Rajoy: "Si hay algo especialmente contraproducente de esta huelga es la lesión imborrable que produce en la imagen de España"

Algún dos que dubidan, precisan algo máis para ir á folga si ou si?

Paradoxos laborais en momentos previos á folga

Vou ao súper que hai preto da miña casa a facer a típica compra apresurada de última hora de luns. Na sección de froitas e verduras traballa a nai dun ex-alumno coa que falo longo rato sempre que vou a aprovisionarme. Habitualmente, claro, do seu fillo. Porén, neste caso, o tema é a folga. Ela fala en plan "eses que van facer a folga" e eu contéstolle con respostas do tipo "nós, os que imos a facer folga".

Ignoro as súas condicións laborais, pero sospeito que ela debe ter motivos dabondo para ir a unha folga en serio. Eu non arrisco nada indo á folga. Podo permitirme participar en algo que sei que non me vai perxudicar máis aló dos 50 € que me serán detraídos do salario. A miña participación na folga é para que conste cando fagan o reconto e o meu nome forme parte da lista dos que lle din ao goberno "a súa política económica poderíaa estar levando a cabo a dereita e non notaríamos a diferenza; a xestión da crise está a pasarlle factura aos mesmos todo o tempo". Irei a unha das manifestacións de Vigo. Berrarei un pouco e celebrarei a movilización da multitude polas rúas.

A miña interlocutora, mentras me mira de forma diferente a outras ocasións, coméntame a súa preocupación por non poder facer o seu traballo o mércores. Tamén pregúntame que vai pasar no colexio. "Os servizos mínimos no ensino consisten en: unha persoa de dirección, unha persoa de secretaría e un membro dos PAS", "non vai a haber profesores entón?", "algúns haberá, pero a maioría faremos folga". Mírame con certa sorpresa. Traduzo a súa mirada: "estes vagos, por riba, un día sin clase polo morro". Pregúntame se debe mandar á filla ao colexio. "Non vai a haber apenas profes, pero vai estar aberto, os servizos mínimos", "pero ir para non facer nada...", "pois xa sabe", "e se pasa algo?", "algo?", "si, un piquete informativo", "estarán todos en citroen e en sitios polo estilo, os centros de ensino non son fundamentais na actividade da cidade", "será mellor que non vaia ao colexio", "paréceme boa idea", "moi ben, ata pronto", "adeus".

Marcho cos meus plátanos e as miñas cenouras e as mazás e dous paquetes de galletas. O pijo de chapapote facendo folga e a traballadora do súper criticando esta postura. Hai algo raro na situación. Non sei que pensar.

michael haneke, a cinta branca

Non sei que pensar das películas que me chegan precedidas da aureola de "obra maestra". Habitualmente tardo un tempo en facer a dixestión emocional ata das historias máis idiotas, así que xa non falo do suposto proceso de análise intelectual que un debe levar a cabo tras entregarse ao visionado dos produtos máis pretenciosos e, supostamente, sofisticados, saídos das factorías cinematográficas.

O primeiro é o cartaz do filme. Unha especie de encarnación infantil do MAL que mira cara algo que queda lonxe do noso alcance. Mira como miran os depredadores ás súas presas: coa atención obsesiva de quen observa aquilo que precisa devorar para sobrevivir.

O neno da imaxe é un dos coprotagonistas desta historia. Quizáis as reviravoltas narrativas importan pouco, así que prescindiré aquí de falar delas. O esencial é a reconstrucción do ambiente nun pobo alemán nos días previos á Primeira Guerra Mundial. A férrea estrutura de clases, a imposibilidade do ascenso social, o asfixiante sentido de pertenza a unha comunidade pechada, a educación autoritaria e o papel brutal da relixión como elemento vertebrador da moral pública: Haneke pon enriba da mesa todo isto con naturalidade, exhibindo un abrumador dominio da posta en escea, do manexo do tempo cinematográfico, do uso da luz e abusando de cando en vez do recurso ao fóra de campo para enfatizar sin facer énfase visual as esceas de violencia.

Nada que obxectar pois ao dominio do medio e á capacidade do director para seducir cunha historia na cal a Historia é iluminada dende un recuncho -un microcosmos, diríamos hoxe- dominado por unha violencia subterránea que explota puntualmente, anunciando un futuro de horrores e violencias a escala maior.

A mirada que proxecta Haneke sobre as súas criaturas cinematográficas é a habitual das súas películas: os seres humanos somos criaturas que entenden a política coma un exercicio de corrupción e arribismo, a moral como unha tapadeira para vicios inconfesabeis e o vínculo social como unha cadea intolerábel que, cando racha, libera o absurdo en forma de violencia inconteníbel.

Non hai, polo tanto, nada que facer coa especie humana. Ningún dos protagonistas da película escapa á podremia que retrata Haneke. En especial o grupo de nenos que, educados no respecto á autoridade e ás tradicións e sometidos aos delirios relixiosos dos seus pais, acaban converténdose nunha especie de gardiáns da pureza capaces de todo para preservar esta no seo da súa comunidade. Os mesmos rapaces que se farán adultos a finais da década dos ´20s e principios dos ´30s. Os mesmiños.

Dóeme un pouco o reduccionismo de Haneke: malia os supostos puntos de fuga da historia que supostamente permiten ao espectador sacar as súas propias conclusións, en realidade todo está mascado e dixerido previamente. O director faino moi ben: o seu extraordinario uso do branco e negro e esa cámara plantada estratéxicamente, que case parece non estar, fan da película un mecanismo de seducción do que é imposible fuxir. Pero a totalidade dos protagonistas están deseñados para resultar noxentos, ben pola súa maldade, ben pola súa incapacidade para facerlle fronte ao mal. E esta imposibilidade para a evolución moral, este destino inevitábel dos protagonistas e esta ausencia de humanidade da que fai gala o xefe de todo o invento terminan por resultar sospeitosas e desagradabeis.

O cine debe ser sinxelo retratando a complexidade. E, se é posible, debe evitar os maniqueísmos máis groseiros cando ten pretensións de radiografiar as interioridades dos procesos históricos. Aínda que a atracción das lecturas simplistas resulte tan irrestíbel como neste caso.

Oh oh

Uh!