Reflexións mundialistas (II)

- ELDERS: Señor Foucault, cre vostede, despois de ter escoitado isto [a intervención de Chomsky na que interpelaba a Foucault sobre porque lle interesaba a política e el dicíalle que non lle podía respostar por non estar no mesmo plano de discurso], que podemos describir as nosas sociedades como democráticas?

- FOUCAULT: Non, en realidade, nunca se me ocorrería chamar democrática á nosa sociedade. Se por democracia entendemos o exercicio efectivo do poder por parte dun pobo que non está dividido nin ordenado xerarquicamente en clases, é claro que estamos moi lonxe dunha democracia. Paréceme evidente que estamos a vivir baixo un rexime de ditadura de clase, dun poder de clase que se impón a través da violencia, mesmo cando os instrumentos desta violencia son institucionais e constitucionais; e a ese nivel, falar de democracia carece por completo de sentido.

[...]

Por outra banda, unha das tarefas que considero urxentes e perentorias, por riba e máis alá de todas as demáis, é a seguinte: deberiamos indicar e amosar, mesmo cando están ocultas, todas as relacións do poder político que actualmente controlan o corpo social, oprímeno e reprímeno.

[...]

Sabemos que a verdadeira tarefa política nunha sociedade como a nosa é realizar unha crítica do funcionamento das institucións que semellan neutrales e independentes; facer unha crítica e atacalas de tal maneira que se desenmascare a violencia política que se exerceu a través destas de maneira oculta, para que as poidamos combater.


Na miña opinión esta crítica e esta loita son esenciais por distintos motivos: en primeiro lugar, porque o poder político vai moito máis alá do que un sospeita; hai centros e puntos de apoio invisíbeis e pouco coñecidos; a súa verdadeira resistencia, a súa verdadeira solidez quizais se atopa onde un menos espera. 

Probabelmente, sexa insuficiente afirmar que detrás dos gobernos, detrás dos aparatos de Estado, está a clase dominante; debemos localizar o punto de actividade, os lugares e as formas na que se exerce a dominación. 

E porque esta dominación non é só a expresión, en termos políticos, da explotación económica, senón o seu instrumento e, en gran medida, a súa condición de posibilidade, para suprimir unha é necesario discernir outra de maneira exhaustiva. Se non logramos recoñecer estes puntos de apoio do poder de clase, corremos o risco de permitirmos a continuidade da súa existencia e de vermos con este poder de clase reconstituírse a si propio, mesmo logo dun aparente proceso revolucionario.

Reflexións mundialistas (I)

Sigo con ansioso desinterese a evolución deste meganegocio mundial que se está a desenvolver en Sudáfrica. Máis ben, con certo histerismo distanciado. Máis ben, con considerable aburrimento hiperatento. Ou ben, con todo iso e máis aínda. E, polo que levo visto, o negocio funciona a pleno rendemento: as gradas cheas, miles de extras facendo un rebumbio considerable, starlettes pintadas coas cores nacionais esperando polo seu minuto de gloria nas portadas dos xornais globais, presidentes, expresidentes, celebrities e frikis redimidos pola fama dándose cita neste simulacro de guerra mundial sublimada a través do acontecemento deportivo. O deporte, así, permite puntuais teatralizacións dunha desorde imposible na realidade (Ghana gañando a Estados Unidos, Italia, Francia ou Inglaterra xa liquidadas, os fraternais veciños España e Portugal ao borde do enfrontamento total), e, por riba de todo propicia a posta en escea dun complicado amor patrio que habitualmente agóchase con vergoña por estes pagos.

Por primeira vez en décadas teño visto en Vigo: balcóns coa bandeira de España co touro no centro, rapazas e rapaces coas cores hispánicas pintadas na cara, xente de apariencia razoable ao borde do infarto ante os erros sucesivos de Torres e compañía, xente de apariencia sensata besando o chan tras os goles de Villa, automobilistas de seu tranquilos e imperturbables facendo soar os seus claxons mentras escoitan a eses simpáticos fascistillas do Carrusel Deportivo.

O nacionalismo español, que penaba con vergoña entre unha multitude silenciosa de vigueses, ven de atopar unha canle de expresión. Ardor guerreiro e espírito festivo combínanse nesta explosión de sentimentos reprimidos. O reprimido, que se manifesta en forma de neurose fai aflorar actitudes estigmatizadas de feito socialmente. Agora que declararse españolista vai empezando a ser algo normal poderemos por fin comezar a entender as cousas que pasan nas eleccións por estes lares. Tamén, admitido o síntoma -o nacionalismo español-, quizais poidamos discutilo abertamente sen atoparnos con esa resposta que cortocircuita calqueira diálogo posible: "¿nacionalista? yo no soy nacionalista".

O espectáculo e o seu negocio dan forma ao reprimido. A posta en escea do sentimento patriótico crea unha resonancia social. Unha masa amplia de xente practicante dun nacionalismo españolista non recoñecido, de súpeto sente a liberación de poder dar expresión ao seu malestar. Hai un lado bó en todo este festival rojigualda: cando un recoñécese como patriota español pode empezar a admitir que haxa outras posibilidades para recoñerse nunha identidade colectiva. Incluso pode empezar a pensar que o "normal" é ser nacionalista dunha forma ou doutra, e, indo aínda máis alá, que as patrias non están a salvo do devenir humano nin son realidades inmutables, eternas e trascendentes. Celebremos, pois, os goles de Villa: son terapéuticos.

Zizek, el acoso de las fantasías

La característica elemental del capitalismo consiste en su desequilibrio estructural inherente, su carácter antagónico más íntimo: la crisis constante, la revolución continua de las condiciones de existencia. El capitalismo no tiene un estado "normal" equilibrado: su estado "normal" es la producción permanente del exceso -el único medio de supervivencia del capitalismo es la expansión.

Así, el capitalismo se encuentra atrapado en un circuito, en una especie de círculo vicioso, que ya fue claramente señalado por Marx: aún produciendo más para las necesidades socioeconómicas que cualquier otra formación socioeconómica, el capitalismo sigue creando más necesidades para ser satisfechas; mientras mayor sea la riqueza mayor será la necesidad de producir aún más riqueza. Debe ser evidente, por lo tanto, por qué Lacan designó al capitalismo como el dominio del discurso de la histeria: este circulo vicioso de un deseo cuya satisfacción aparente sólo amplía la brecha de la insatisfacción es lo que define a la histeria.


Aquí, un histérico.

alehop