Xenofeminismo

XENOFEMINISMO
Tecnologías de género y políticas de reproducción
Helen Hester
Ed. Caja negra

(En castelán; os párrafos que cito aquí están traducidos a ollo)

O XF é un feminismo tecnomaterialista, antinaturalista e abolicionista de xénero. Neste capítulo [o primeiro] ofreceré un breve esbozo do significado de cada un destes termos, para o cal en varias oportunidades empregarei o polémico manifesto A dialéctica do sexo de Shulamit Firestone como punto de referencia. Publicado por primeira vez en 1970, este texto sostén que “a acumulación de métodos para o control do medioambiente” desenvolvido pola humanidade -entre os que se contan, de manera crucial, a encarnación do xénero e a reproducción biolóxica- ofrece un camiño para realizar “o concebible no real”. Por ende, ao seu xuizo é preciso aproveitar a tecnoloxía (categoría que abrangue, e por isto fíxose célebre o seu planteamento, as teconoloxías de reproducción asistida pero tamén distintas formas de automatización doméstica e cibernación industrial) no marco de calqueira esforzo por transformar as condicións sociobiolóxicas da opresión.”

Helen Hester é unha das fundadoras do colectivo feminista Laboria Cuboniks (acrónimo de Nicolás Bourbaki, o nome co que asinaban os seus artigos e ensaios un grupo de matemáticos franceses fundado nos anos 30 do século XX) e neste libro realiza unha descrición exhaustiva do termo acuñado polo colectivo -xenofeminismo- para amosar as posibilidades que ofrece a apropiación das tecnoloxías como ferramenta para o activismo feminista. O libro, dividido en tres capítulos, dialoga constantemente coa obra de Shulamit Firestone e recolle as aportacións do movemento feminista de segunda ola en Estados Unidos, en especial as relativas á apropiación das tecnoloxías reproductivas saltándose a institucionalidade sanitaria. Unha frase de Barbara Ehrenreich e Deirde English sacada do libro "Bruxas, comadronas e enfermeiras. Historia das sanadoras/Dolencias e trastornos. Política sexual da enfermidade", marca o tono do libro con claridade: "[a autoaxuda é] un intento de apropiación da tecnoloxía sen aceptar tamén a ideoloxía".  Nesta expresión condénsase a busca de camiños de empoderamento en materia de dereitos reproductivos apoiándose en ferramentas tecnolóxicas pero liberándoas da carga ideolóxica que portan. Esta loita é estensible a case todas as loitas coñecidas. Penso, en especial, no que toca ao uso de internet, as redes sociais, os procesos de robotización dos traballos e o desenvolvemento das intelixencias artificiais: cabe aplicarlles o dito de Ehrenreich e English?

Ademais da discusión co feminismo dos setenta -branco, cis e heteronormativo- e da reivindicación deses grupos de autoaxuda feminista que proliferaron nos Estados Unidos dos setenta para levar ás mulleres os saberes custodiados polas institucións sanitarias en materia de saúde reproductiva, o libro conecta coa obra de Paul Preciado e o seu hacktivismo de xénero que reivindica a circulación da biotecnoloxía e a información "para arrebatar o control da economía hormonal ás institucións gardianas que intentan mitigar as ameazas ás distribucións preestablecidas do sexual". Asimesmo, emprega a obra de Lee Edelman de 2004 "Non ao futuro. A teoría queer e a pulsión de morte" para cuestionar ese concepto depositario de todo futuro posible: O Neno, "[...] horizonte perpetuo de toda política que se recoñece como tal, o beneficiario fantasmático de toda intervención política", matizando de paso as conclusións de Donna Haraway no seu célebre artigo "Anthropocene, Capitalocene, Plantationocene, Chthulucene: Making Kin" separando ese "non facer fillos" que proclamara Haraway de calquera intento de control da natalidade por parte das institucións. Tamén entra en diálogo co artigo-ensaio de Nina Power "Toward a cybernetic communism: the technology of the anti-family", unha crítica en clave comunista ao libro de Firestone no cal Powers discute as ideas de Natureza, Tecnoloxía e Revolución expostas no devandito libro.

Na súa parte final, tras recopilar as sementes das que se nutre o XF, sinala un exemplo de práctica xenofeminista contemporánea, o grupo GynePunk, que define ás súas integrantes como "bruxas cyborgs":

A bruxa -figura vista polo feminismo da segunda ola como un exemplo de saberes reprimidos e dunha posible apropiación de capacidades técnicas- é traída ao século XXI por medio da súa hibridación cun amplio espectro de dispositivos tecnolóxicos. Son a "visión do corpo como unha tecnoloxía" que sostén o grupo e "a súa invención de novas ferramentas de diagnóstico de tipo fágao vostede mesmx o que as constitúe como cyborgs, e a súa recuperación do saber ancestral das mulleres en torno á saúde reproductiva o que as convirte en bruxas"

Igualmente, a autora non esquece o contexto global no que se enmarca o movemento:

Un movemento sanitario transfeminista que procure ser "proporcional á mosntruosa complexidade da nosa realiade" debe formar parte da loita maior contra o racismo, o imperialismo e o capitalismo.

En definitiva, unha mostra da potencia do pensamento feminista contemporáneo que permite descobrir -para xente que no tema so ten as lecturas básicas coma min- a autoras da segunda ola feminista americana e algunhas correntes contemporáneas que proxectan estratexias de loita e propostas de organización novedosas das que aprender e tomar nota reverencialmente.