María Bastarós ven de escribir esta "historia de España contada a las niñas", un paseo hiperbólico entre xeracións e ámbitos xeográficos diferentes conectados polos fíos da miseria, a violencia e os costumes ancestrais na España contemporánea. Máis costumbrista do que se pensa a si mesma, esta novela xoga cos tempos e co espallamento das voces protagonistas sen chegar a ser unha novela coral ao uso. Entroncada espiritual e antropoloxicamente con aquela memorable reunión de escritos chamada "Alcasseriana" (Ed. Antipersona), "Historia de España..." é un conglomerado de historias que teñen en común un motor narrativo moi claro, a violencia contra as mulleres, as súas diferentes expresións en función do momento histórico e a continuidade dese emprego do corpo feminino como trofeo e obxecto de humillación ao tempo. Como di Rita Segato, semella que as mulleres son persoas a medias, pois comparten a doble condición de persoas e íconos. Íconos no sentido de encarnar os valores sagrados dunha moral arcaica fortemente vencellada nas nosas sociedades: a sacralidade do corpo da muller fai que a violencia sobre este sexa automaticamente un agravio para toda a comunidade na cal este habita. Tamén, seguindo á Segato, esta violencia emana do chamado "mandato da masculinidade" que obriga aos homes a exercer a súa potencia en forma de dominio e control sobre estes corpos para afirmarse ante os seus iguais. A novela de María Bastarós encarna estas ideas compoñendo para elo imaxes de degradación e ruína -esta contemporaneidade nosa estancada nun deterioro interminable- que sirven de escenario a historias de terror cotidiano que se repiten de xeración en xeración. Para ilustrar isto a autora constrúe un catálogo de persoaxes que consiguen capturar os rasgos máis salientables do noso tempo a partir das peculiaridades destes. Un sentido do humor punki e pequenas divagacións existenciais completan un cadro no cal atopamos a persecución desa herdanza cultural que pasa de contrabando de xeración en xeración, que se filtra dende o terreo do rural ás urbes, que compoñe, en fin, o marco das relacións posibles entre homes e mulleres nuns termos case sempre excesivos, dislocados ou delirantes. Non é unha novela perfecta -certa urxencia percorre as súas páxinas aportando unha estimulante sensación de frescura-, pero as súas claves temáticas e as incursións no bizarrismo hispánico máis extravagante fan dela unha lectura obligatoria, tanto para esta tarefa tan complexa que é entender o noso tempo como para esa outra tan complicada que é disfrutar dunha lectura aguda, lúcida e descarnada da nosa realidade.
Publicar un comentario